|
המחבר מתכוון לשנות ה-1870, אך חוקרים טוענים שברומן מופיעים גם אירועים מתקופות קודמות |
צײַט — די זיבעציקער יאָרן פֿונעם פֿאָריקן יאָרהונדערט |
|
אין ספק שמדובר בעיר ברדיצ'ב בה נולד הסופר. דער נסתר נמנע מלחשוף את שם העיר ומעדיף לזרום עם המסורת הספרותית הרוסית , לפיה ערים פרובינציאליות לעתים מסומנות באות לטינית זאת |
די שטאָט
|
|
ייתכן שהמחבר משלם כאן מס שפתיים לאידאולוגיבה מרקסיסטית ששלטה בברה"מ ללא עוררין; כל מעגל ( רינג ) מגלם מעמד חברתי מסויים |
איז געבויט אין דרײַ רינגען |
|
לחצו על הקישורים וראו תמונות של ברדיצ'ב מסוף המאה ה-19 |
ערשטער רינג: די סאַמע מיט , דער האַנדלס־מאַרק . צווייטער — די גרויסע אייגנטלעכע שטאָט מיט די פֿיל הײַזער , גאַסן , געסלעך |
|
ליקלעך הינה מילה די נדירה, משמעותה סמטאות קטנטנות; בד"כ היא מופיעה בביטוי געסלעך און ליקלעך | |
|
לחצו על הקישורים וראו תמונות של ברדיצ'ב מסוף המאה ה-19 . המעגל השלישי - דריטער רינג = פֿאָרשטעטלעך - אמור היה לתסוס ולספק משאבי אנוש פרולטריים למהפכה הסוציאליסטית, לפי תורת מרקס |
אַרום
מאַרק
, וווּ דער רובֿ געדיכטער ישובֿ געפֿינט זיך. דריטער —
פֿאָרשטעטלעך
|
|
לחצו על הקישורים וראו תיאורים ואיורים לכל מיני סחורות שנמכרו בשוק של ברדיצ'ב. יצויין כי אבי המחבר, מנדל כהנוביץ', עסק במכירת דגים בשוק הזה. פרט זה עשוי להסביר שני מקומות מוזרים בטקסט: שימוש במילה פֿישן בלשון הרבים הלא תקני דקדוקית, ואיזכור של טראָן (שומן לווייתנים) - סחורה אקזוטית עבור האזור ההוא, אך גובלת זואולוגית/מסחרית בדגים |
לעדער , האַלב־רויען באַאַרבעטן, פֿון גראָבע און איידעלע סאָרטן; טערפּקע זיסקייטן פֿון באַקאַליי־ און קאָלאָניאַלע סחורות , זאַלץ פֿון פֿאַרשיידענע דורכגעטריקנטע פֿישן ; ריחות פֿון נאַפֿט , טראָן , דזעגעכץ און פֿון אַלערליי קאָך־ און שמיר־איילן; פֿרישער שניטקראָם , פֿריש פּאַפּיר, דאַן אויך אַלטע און פֿאַרשווייסטע זאַכן און פֿאַרשיידענע פֿאַרשטויבטקייטן — שקראַבעס, בגדים, אַלט מעש, פֿאַרזשאַווערט אײַזן — און אַלעס אַנדערע, וואָס וויל פֿון געברויך ניט אַרויס און מיינט דורכן האַנדל, פֿאַר קליינגעלט, וועמען־ס׳ניט־איז און ווי־ס׳ניט־איז, נאָך דינען |
|
לחצו על הקישורים וראו פירושי מילים ממוצא סלאבי |
דאָרט, אין מאַרק — אַ קלייט לעבן אַ קלייט, ענג אָנגעזעצטע, ווי קעסטעלעך אין סטעלניק . ווער ס׳האָט קיין קלייט אויבן, האָט אַ סקלאַד אונטן, ווער אויך קיין סקלאַד, איז אַ שטעלכל מיט אַ דעכעלע פֿאַר די קלייטן, און ווער אויך דאָס נישט, האָט פּשוט זײַן סחורה אויף דער ערד ליגן אָדער שטיין — ס׳געווענדט, ווער מיט וואָס ס׳האַנדלט |
|
לחצו על הקישורים וראו תמונות של יריד אוקראיני מסורתי ושל עגלה רוסית עתיקה - טיליגע ביידיש |
דאָרט, אין מאַרק, ווי באַשטענדיק, — יריד . פֿורן פֿון די נאָענטסטע און ווײַטסטע ישובֿים פֿון יענער געגנט קומען אָנצונעמען סחורה, און פֿורן, טיליגעס |
|
לחצו על הקישור וראו את תחנת הרכבת העתיקה של ברדיצ'ב . היא נשרפה, כיום ישנו מבנה חדש |
פֿון דער באַן־סטאַנציע , פֿירן, ברענגען פֿון באַן אַלץ פֿרישערע, אַלץ נײַע . מע פּאַקט אויס און מע פֿאַרפּאַקט |
|
לחצו על הקישורים וראו פירושים של כמה מילים נדירות |
ייִדן — אַרענדאַרעס, קליינשטעטלדיקע הענדלער — זומער אין זומער־מאַנטלען מיט קאַפּיושאָנעס, ווינטער — אין בורקעס, פּעלצן מיט שטאַרק־אָפּגעלייגטע קעלנער — קומען אָן פֿון |
|
לחצו על הקישורים וראו תיאורים של המקומות הגאוגרפיים מהם הגיעו הסוחרים
.
חלק מהשמות הגאוגרפיים מובאים בלשון רבים כדי להדגיש שמדובר רק בדוגמאות בודדות . כל הערים והעיירות הנ"ל שומרות על שמותיהם למעט
זוויל
שנקראת כיום
נובוגראד-וולינסקי
|
די אַנדרושיווקעס , ראַרעדעקס , יאַמפּעלעך , פֿון ווײַטן זוויל און קאָרעץ |
|
פּאָלעסיע
[POLESYE]
|
און אויך פֿון דער ווײַטער פּאָלעסיע |
|
The material is prepared by Shlomo Groman in December 2015 as a part of his PhD studies at Bar-Ilan university, Israel; the research supervisor being Professor Dov-Ber Kotlerman |